W domach jednorodzinnych, w mieszkaniach i w budynkach użyteczności publicznej standardem jest wentylacja grawitacyjna. Jednak naturalna wymiana powietrza nie zawsze jest skuteczna. Dlatego stosuje się również specjalne systemy wentylacyjne. Sprawdź jakie są zasady działania wentylacji mechanicznej.
Proces wymiany powietrza
Wentylacja to proces ciągłej wymiany powietrza w pomieszczeniu, który może odbywać się w sposób naturalny lub za pomocą systemu wentylacyjnego. Bez względu na zastosowane rozwiązanie, powietrze zanieczyszczone (powstające wewnątrz pomieszczenia) wymienia się na świeże (które przenika do pomieszczenia z zewnętrz).
Jednak wentylacja nie odpowiada tylko i wyłącznie za płynną wymianę powietrza. Usuwa również nagromadzoną w nim parę wodną powodującą zawilgocenie ścian, co z kolei sprzyja rozwojowi pleśni i grzybów. W ten sposób w pomieszczeniu zostają zapewnione optymalne dla zdrowia i komfortowe warunki mieszkalne.
Konieczna w pomieszczeniu wymiana powietrza dokonywana jest na dwa sposoby. Proces odbywa się za pomocą wentylacji:
- grawitacyjnej (naturalnej),
- mechanicznej (systemy instalacyjne).
Wentylacja grawitacyjna
Poprzez wentylację grawitacyjną rozumie się ruch powietrza, którego wymiana odbywa się w sposób naturalny. Jest to stosunkowo prosty system:
- powietrze świeże napływa do pomieszczenia z zewnętrz poprzez szczeliny w konstrukcji budynku,
- powietrze zanieczyszczone jest wyciągane z pomieszczenia kanałami wentylacyjnymi.
Wymiana powietrza odbywa się pod wpływem warunków atmosferycznych oddziałujących na budynek i powodujących różnicę ciśnienia. Istotne znaczenie ma więc kierunek i siła wiatru napierającego na budynek oraz różnica w zakresie temperatur – wewnętrznej (w pomieszczeniu) i zewnętrznej (poza budynkiem). Na czym więc polega ten naturalny proces wymiany?
Powietrze ciepłe jest lżejsze od zimnego – kumuluje się więc w górnej części pomieszczenia, podczas gdy chłodne w dolnej. W związku z tym, jeśli temperatura w pomieszczeniu jest wyższa od tej na zewnętrz, wówczas pod wpływem podciśnienia powietrze zanieczyszczone jest usuwane przewodami wentylacyjnymi, a na jego miejsce napływa świeże. Wydajność wentylacji naturalnej warunkuje różnica temperatur i siła wiatru. Im wyższa temperatura zewnętrzna i słabszy wiatr, tym mniejsza efektywność w zakresie wymiany powietrza.
Aby wentylacja naturalna funkcjonowała prawidłowo, musi zaistnieć różnica temperatur – gdzie zewnętrzna nie może być wyższa od wewnętrznej. Ponadto budynek musi być wyposażony w:
- mikrowentylację – funkcję tą pełnią nawiewniki montowane przy oknach, jako element wentylacji regulowanej,
- kanały wentylacyjne – o odpowiednim przekroju i pionowo wychodzące ponad dach,
- kanały wywiewne – powinny znajdować się praktycznie w każdym pomieszczeniu, podczas gdy najczęściej są w kuchni i łazience.
Wentylacja naturalna jest bardziej wydajna, gdy na zewnątrz panują niskie temperatury. Jednak przy niskich temperaturach i silnym wietrze dochodzi do dużych strat ciepła w pomieszczeniu, które musi być dogrzewane.
Wentylacja mechaniczna
W przypadku wentylacji mechanicznej wymiana powietrza odbywa się dzięki zastosowaniu wentylatorów. System może składać się z:
- jednego centralnego urządzenia z doprowadzonymi do niego przewodami z wszystkich pomieszczeń,
- z kilku urządzeń zlokalizowanych w pomieszczeniach wymagających wentylowania.
Wentylator montuje się na wlotach lub wylotach przewodów wentylacyjnych i odpowiada za powstawanie podciśnienia w pomieszczeniu. W ten sposób wydajność wentylacji mechanicznej nie jest zależna od warunków atmosferycznych, a system zapewnia optymalną jakość powietrza o każdej porze roku.
Montowane mogą być dwa rodzaje wentylacji mechanicznej:
- nawiewna – świeże powietrze jest doprowadzane do pomieszczenia,
- nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepła (rekuperator) – umożliwia wymianę ciepła między powietrzem nawiewanym z zewnętrz a wywiewanym z wnętrza pomieszczenia.
System wentylacji mechanicznej to najczęściej instalacja z wentylacją centralną, a składają się na niego dwa wentylatory, wywiewny i nawiewny, a także wymiennik ciepła. Wentylator nawiewny powoduje zasysanie świeżego powietrza z zewnątrz, zaś wywiewny wyciąga z pomieszczeń powietrze zanieczyszczone. Między dwoma strumieniami wędrującymi przewodami do centrali zachodzi wymiana ciepła (proces zachodzi w wymienniku ciepła). Następnie siecią przewodów świeże powietrze kieruje się do wnętrza, a zanieczyszczone usuwa się na zewnątrz.